Terugblik van Baud op 10 jaar Stadsgarage

Na bijna 10 jaar als bestuurder is Baud Schoenmaeckers woensdag 12 februari 2025 uitgezwaaid door het nieuwe bestuur van de Stichting Stadsgarage én de nieuwe directeur. Heel toepasselijk gebeurde dat bij sociaal ondernemersrestaurant de Kloosterkeuken. Hij doet een persoonlijk verslag van de ontwikkeling van de Stadsgarage, kriskras door de tijd: 

''Bij terugkijken, is het of je een film opnieuw afspeelt. Waarbij de plaatjes in je hoofd ongetwijfeld afwijken van hoe het plaatje er uitzag toen het gebeurde. Als je dan terugkijkt, dan is er een veelheid aan gebeurtenissen.''

'Tien jaar later. Elf eigenlijk. En welbeschouwd zijn we nog eerder begonnen. Voordat we de naam Stadsgarage droegen en voordat we een stichting werden. Vanuit het Seinwezen. Dit was het 'clubhuis' van waaruit we heel veel deden. En als ik het over 'we' heb, dan is dat André Brasser en ik. Met nog heel veel mensen, want voor alles dat we hebben opgezet en uitgevoerd, waren we met velen. Begonnen zijn we met het organiseren van sessies voor de gemeente waarin we allerhande vraagstukken met deskundigen van diverse pluimage organiseerden. Wat we later naar het Seinwezen hebben gebracht. Bijeenkomsten waarin een kroegbaas in gesprek ging met een schooldirecteur om over veiligheid te praten. Waar een wethouder met een sportschooleigenaar van gedachten ging wisselen over duurzame energie. We wilden het IQ van de stad gebruiken om problemen op te lossen. Vraagstukken rondom energie, zorg, veiligheid, participatie (dat had je toen net). En dat IQ zit gewoon in de straat waarin je woont. Bij mensen die overdag iets heel anders doen.

'De Stadsgarage is onlosmakelijk verbonden met het Seinwezen (waar ik sinds 1999 gehuisvest ben). In 2010 was ik nog vertegenwoordiger van de huurders van het Seinwezen. Ik verdedigde hun belangen bij de verhuurder, Projectontwikkelaar voor Industrieel Erfgoed BOEI. Ik ging voor lagere huren en meer aanpassingen omdat het pand slecht was. Niet wetende dat ik een paar maanden later eigenaar zou worden. En dan is een meerjarencontract voor lagere huren niet handig. 

Ergens in september 2010 zei ik tegen Arno, de baas van BOEI: 'Ik wil het Seinwezen wel kopen. Om te verduurzamen'. Tot mijn schrik ging hij akkoord. Maart 2011 maakte ik een business plan voor de Triodosbank. Het was 2011, we zaten nog midden in de financiële crisis. Een lening kon ik wel vergeten. Met crowd-funding 'avant la lettre' heb ik in twee maanden tijd een paar ton binnengehaald, kon het pand worden aangeschaft en de verduurzaming beginnen. Die voor mij altijd twee kanten had: een technologische (isolatie, zonnepanelen, High-Tec) en een maatschappelijke – noem het sociale verduurzaming. Daarin nam André een grote plaats in. Voor de hele verbouwing en het begeleiden van een best ingewikkelde bouw-klus noem ik hier mijn vriend Bert ten Cate. In oktober 2011 was de officiële aftrap van dit proces. Voormalig wethouder Jan van Nieuwenburg kreeg een grote jekkerhamer in zijn handen en kon tekeer trekken op een groot blok beton. Het was koud. Heel koud. Tijd om het gebouw te verduurzamen.

'Een van de eerste bijeenkomsten met de buurt was op 11 november 2011. Inderdaad – Sint Maarten. Deze avond was een keuze van Alliander die wel een soort energiehub op het terrein wilde bouwen voor de buurt. Prima plan, kom maar door. Het regende die avond en er waren 11 mensen, inclusief twee van Alliander en twee van ons. Maar de kop was eraf. En er volgden meer sessies met mensen uit de buurt. Soms vergaderden we tussen grote stapels isolatiemateriaal, soms was er geen goed licht, maar altijd waren er rond de twintig mensen aanwezig. En was de sfeer uitgelaten. Vanuit het Seinwezen zouden we de wijk innoveren. Er ontstonden groepen over hoe de buurt er over 20 jaar moest uitzien, hoe collectief aan energievoorziening kon worden gewerkt, hoe we zorg in de buurt konden organiseren, hoe we – en zo voorts.

'Er zijn er vast meer (en er is veel werk rondom verricht), maar ik noem drie resultaten van deze BuurtBijeenkomsten. 1: Het ontstaan van de Buurtcoöperatie Duurzaam Garenkokerskwartier. 2: het eerste collectieve zonnepanelendak van Noord-Holland; en 3: de Buurttuin. Op een of twee zondagen kwamen we met twintig, dertig mensen bijeen in de hal van het Seinwezen om een hele stapels pallets om te bouwen tot grote plantenbakken. Normaal kan je een tuin gebruiken om er een moestuin van te maken. Maar alle grond rondom het spoor in Nederland is vervuild en we vonden het geen goed idee om polycyclische koolwaterstoffen in de buurttuin-tomaat te vinden.

'De Stadsgarage heeft een belangrijke rol gespeeld in het laten ontstaan van het collectieve zonnepanelen-dak op het Seinwezen. Ik heb nog altijd vier panelen. De opening werd gedaan door wethouder Cora Yfke Sikkema. Op het dak stond muzikant Maurits Santen met zijn gitaar in de aanslag. Het moment van het startschot van de opening zette Maurits het Beatlenummer Here comes the sun in. En alsof de goden het zo wilden…. De wolken weken voor de eerste officiële zonnestralen op ons dak.

'Het zijn gewoon drie woorden, tien jaar later. Waar, zoals wel blijkt, heel veel achter schuilgaat. Niemand wist tien jaar geleden hoe de Stadsgarage er tien jaar later uit zou zien. Net zo min konden we in 2015 weten dat de wereld er in 2025 zo zou uitzien. En dat we 2016 mailtjes kregen vanuit Brighton met excuses dat de Britten voor Brexit hadden gekozen. Onze partners waren in shock, konden het niet geloven; ze waren onderdeel van een Europees programma. Waarin de Stadsgarage Nederlands vertegenwoordiger was. We waren onderdeel van het Interreg 2 Seas Programma Spark Social Enterprise, samen met de Sociale Innovatiefabriek uit België en de universiteit van Brighton – onder andere. Een programma waarin partijen aan weerszijden van de Noordzee (vandaar de naam) sociaal ondernemerschap een gezicht moesten geven. Zodat de EU beter inzag dat veel maatschappelijke vraagstukken mogelijk wel eens zouden kunnen worden opgelost door op een andere (sociale) manier te ondernemen. Ik weet het rapportcijfer niet meer, maar we zijn op heel veel aspecten cum laude geslaagd. Impact Ondernemen kreeg een steviger plek in de samenleving. Zo ook in die van Haarlem.

'Vanaf 2019 werd ik iets minder actief voor de Stadsgarage en verlegde mijn werkterrein naar Afrika. Als laatste 'stuiptrekking' hebben we nog een incubator project opgezet in Chinhoyi, Zimbabwe. De Stadsgarage, Chinhoyi University of Technology en de Hogeschool van Rotterdam hebben jongeren getraind agripreneur te worden, ondernemer ergens op de waardeketen van landbouw. Corona heeft roet in het eten gegooid. Maar ik zal nooit de 'honger naar ondernemerschap' vergeten bij de jongeren die ik in de straten van Chinhoyi tegenkwam. We moesten de incubator nog opzetten en ik kreeg al de telefoonnummers van de lange gespierde academici die voor hun broodwinning vrachtjes vervoerden. Ze wilden zo graag meedoen. Werkloosheid is killing, en zeker in een land als Zimbabwe. Ik kon de zes afgestudeerde twintigers niks beloven. Heb wel bier laten aanrukken wat we samen hebben opgedronken. Na een gesprek over de kerk vroeg een van de vrachtvervoerders of ik in God geloofde. Er ontspon een mooie discussie waarna de vraagsteller ging staan en een hand op mijn schouder legde. 'Jij zorgt voor werk? Dan ben jij mijn god'. We hebben er nog maar een bier op gedronken.

'Inmiddels is de Stadsgarage meer dan volwassen geworden. Onze (laatste keer dat ik 'onze' zeg) belangrijkste partners is wel de gemeente Haarlem. Samen voeren we het Actieprogramma Impact Ondernemen uit. Er is nog heel veel werk te verrichten. Zeker in een tijd waarin sociaal of impact ondernemen nóg belangrijker is dan het ooit was. Ik wens de Stadsgarage heel veel geluk toe, met mooie nieuwe kansen. Ik heb er alle vertrouwen in, zeker met het nieuwe bestuur, Suus van den Brink, Frank Verheul, en Brigitte van Campen. Zij zullen de kersverse oud-Stadsgarage-bestuurder-nu directeur André Brasser steunen in zijn activiteiten – en terugfluiten als ook hij iets in Afrika wil gaan doen!